Thời gian gần đây, nhiều công ty Việt Nam đã thuê người nước ngoài giữ vị trí chủ chốt. Đó có phải là một khuynh hướng mới? Khi nào nên tuyển dụng người nước ngoài và sử dụng họ như thế nào?
Một số chủ doanh nghiệp tỏ ra tự hào vì mình là cấp trên của một ông Tây hoặc vì công ty mình dám thuê hẳn một người nước ngoài về làm giám đốc. Hơn nữa, một giám đốc mắt xanh tóc vàng có vẻ cũng giúp nâng cao tầm vóc của công ty trong các cuộc đàm phán với đối tác. Thế nhưng, nếu chỉ vì những lý do trên để thuê nhân sự nước ngoài thì đó là quyết định sai lầm!

Để quyết định có nên dùng chất xám ngoại nhập hay không, lãnh đạo doanh nghiệp cần cân nhắc tình hình thực tế của công ty mình. Ông Trần Sĩ Chương, Giám đốc Dịch vụ tư vấn chiến lược của Công ty L&A đã chỉ ra: “Nếu một doanh nghiệp đã có cơ cấu tổ chức hợp lý, có tính khoa học cao, lại có được đội ngũ lãnh đạo có quyết tâm cao và có thể làm những việc đúng đắn một cách thích hợp (do the right thing right) thì doanh nghiệp đó mới nên dùng người nước ngoài”.

Cơ cấu tổ chức hợp lý nghĩa là doanh nghiệp phải có một môi trường làm việc năng động theo một cơ chế quản lý khoa học. Công việc trong công ty phải được giải quyết giống như trong một guồng máy liên tục vận hành vì được thiết kế hợp lý và được bôi trơn tốt. Nếu công ty vẫn đang được quản lý theo cơ chế tùy tiện thì doanh nghiệp không nên đầu tư chiêu mộ nhân sự là người nước ngoài vì như thế sẽ không giữ được nhân viên cũ có năng lực và gây nên lãng phí. Chuyên gia người nước ngoài được đào tạo chu đáo trong môi trường hiện đại để có năng lực vận hành tốt một bộ máy chuyên nghiệp nhưng chưa chắc có thể cải tổ tốt được một bộ máy lạc hậu thành bộ máy tiên tiến.

Khi một nhà quản lý mới vào công ty, mong muốn điều hành công việc của người ấy theo phong cách nước ngoài sẽ gặp phải trở lực từ những nguồn lực cũ, bao gồm các yếu tố con người lẫn quy trình, tác phong…

Ngoài cơ chế quản lý và quyết tâm, lãnh đạo doanh nghiệp cần cân nhắc điều kiện tài chính để có được chế độ đãi ngộ xứng đáng, vì đây là một điều cần thiết để thu hút chuyên gia cao cấp người nước ngoài.

Một thanh kiếm quý sẽ không phát huy được hiệu quả hoặc thậm chí có thể gây tai vạ nếu được sở hữu bởi một người không tài, không đức. Đối với việc dùng quản lý người nước ngoài cũng vậy, sẽ gây ra lãng phí hoặc ảnh hưởng không tốt về uy tín công ty nếu sau khi tốn nhiều chi phí đầu tư tuyển dụng mà không giữ được người hoặc giúp người tài phát huy năng lực.

Người sử dụng lao động không nên nghĩ rằng “ông Tây” mình tuyển về là một thần y có thể trị bách bệnh, giải quyết được mọi vấn đề của công ty. Trước khi tuyển dụng, người chủ cần liệt kê cụ thể các quyền hạn và trách nhiệm đối với vị trí đang cần, vì dù là người nước ngoài có nhiều kiến thức, kỹ năng chuyên môn nhưng “ông Tây” vẫn chỉ là một “lính đánh thuê” cho công ty có nhu cầu sử dụng lao động cấp cao. Nói theo nhà võ, võ sĩ cần xác định sở trường của mình rồi mới chọn được vũ khí thích hợp. Người tập luyện côn nhị khúc thì khó mà sử dụng hiệu quả một thanh trường kiếm.

Đã có nhiều trường hợp tuyển được người nước ngoài về nhưng họ lại bỏ đi vì không phù hợp với phong cách, ngôn ngữ, văn hóa công ty, chế độ lương bổng… Do đó, hiện nay đã phổ biến việc tuyển mộ chuyên gia là du học sinh đã tốt nghiệp ở nước ngoài. Du học sinh có trình độ, năng lực tốt vì được đào tạo ở môi trường tiên tiến. Họ cũng có trình độ ngoại ngữ tốt và quan trọng hơn là quen thuộc với văn hóa Việt Nam. Mặt khác, nhu cầu về thù lao của họ cũng không cao như người nước ngoài. Vì thế, những doanh nghiệp không quan tâm đến chủng tộc và chú trọng đến hòa hợp văn hóa bản địa sẽ ưu tiên chọn ứng viên là du học sinh cho công ty mình hơn là chọn người nước ngoài.

Theo Doanh nhân Sài Gòn Cuối tuần